در این مقاله از سری مقالات مدیریت ریسک در کشاورزی، قصد داریم تا به ریسک قانونی و زیست محیطی و نحوه مدیریت آن بپردازیم. شما میتوانید مقاله قبل از سری مقالات مدیریت ریسک در کشاورزی را از اینجا مطالعه فرمایید.
ریسک قانونی
کشاورزان در چندین زمینه با مسئولیت قانونی و ریسک قانونی روبرو هستند. برای یک کشاورز، بیشترین ریسک قانونی که ممکن است دامن گیر او شود مربوط به تعهد رعایت و عمل به موافقت نامه ها و قراردادهای تجاری است. عدم تحقق این مطالبات و تعهد به قرارداد های تجاری، اغلب هزینه های بالایی برای کشاورز به دنبال خواهد داشت. قراردادها، از جمله اجاره نامه ها و قرارد داد های تعهدات مالی، بخشی از زندگی روزمره هر کسی است که به کشاورزی مشغول است. همچنین دولت نیز علاوه بر وضع عوارض و مالیات برای کشاورزان، قوانین خاص دیگری را در برخی زمینه های کشاورزی وضع می کنند که درصورتی که کشاورز آنها را رعایت نکند، ممکن است مورد خسارت قرار بگیرد. تولیدکنندگان برای محدود کردن این ریسک، باید به این قوانین اشراف کامل داشته باشند. نکته حائز اهمیت آنکه تولیدکنندگان، می بایست به متن قرارداد های بیمه خود اشراف داشته باشند و هر ساله در هنگام تمدید بیمه ها، آنها را بازنگری کنند تا از شرایط خدمت دهی و تقبل مسئولیت شرکت های بیمه ای با خبر باشند و در صورت لزوم نسبت به تغییر شرکت بیمه خود، برای کاهش ریسک قانونی خود اقدام کنند.
مهمتر از همه آنکه تعداد بسیار زیادی از قراردادها و اجاره های کشاورزی شفاهی است. عدم مکتوب کردن قراردادها و اجاره نامه ها، بخصوص در میان آشنایان و شرکا، ریسک قانونی و ریسک ایجاد اختلاف و طرح شکایات را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.
از دیگر منابع ریسک قانونی، مسئولیت پذیری در مقابل جرم ناخواسته می باشد (ایجاد صدمه به شخص یا اموال دیگران به دلیل سهل انگاری کشاورز و یا حوادث طبیعی). هنگامی که کارکنان یا سایر افراد مشغول در مزرعه، آسیب و صدمه ببینند، ممکن است با همراه شدن عوامل دیگر مانند عقب افتادن حقوق و غیره، منجر به طرح شکایت و دعوا علیه کشاورز شود. اگر محصولاتی که توسط کشاورز تولید یا فروخته می شود فردی را به بیماری مبتلا کند، فرد مصدوم ممکن است از کشاورز شکایت کند. در نهایت، اگر فعالیت های مزرعه، چه در داخل مزرعه و چه در خارج از آن، به شخص ثالث یا همسایه آسیب برساند، ممکن است مسئولیت این صدمات بر عهده کشاورز قرار گیرد. در جامعه امروز، طرح دعاوی و شکایات در حال افزایش است. بسیاری از دعاوی حقوقی مبنای کمی دارند یا اصلا بدون پایه و اساس مستدل هستند. با این حال، کشاورز باید از هر گونه شکایت علیه خود که ممکن است بسیار پرهزینه باشد دفاع کند. پروسه پاسخ گویی و دفاع از این شکایات که معمولا زمانگیر نیز هستند می تواند صدمات جبران ناپذیری به حرفه یک کشاورز وارد کند. همچنین ریسک قانونی ارتباط تنگاتنگی با مسئولیت های زیست محیطی و نگرانی های مربوط به کیفیت آب، فرسایش خاک و استفاده از کود ها و آفت کش ها در آلودگی منابع زیر زمینی دارد.
راهکارهای مدیریت ریسک قانونی عبارتند از:
- بیمه نامه های مشاغل را بازبینی کرده و مطمعن شوید پوشش مسئولیت کافی را داشته باشید.
- کارگران و کارمندان خود را بیمه کنید.
- یک ساختار حقوقی-تجاری متفاوت را انتخاب کنید – بدانید که یک شرکت خصوصی ارائه دهنده خدمات همیشه بهترین نیست و جایگزین های بهتر همیشه موجود هستند.
- قراردادها و موافقت نامه های تجاری را کامل مطالعه کرده و درک کنید و نسخه ای از آنها را برای خود داشته باشید. در صورت وجود ابهام و یا عدم درک بخش هایی از یک قرارداد، از آنها سرسری عبور نکنید و با افراد مطلع و خبره مشورت کنید.
- در مسائل حساس و رخداد های ناگهانی، بدون اطلاع و خودسرانه عمل نکنید و از افراد صاحب دانش کمک بگیرید. ممکن است در ظاهر هزینه های مالی متقبل شوید اما از ایجاد خسارات جبران ناشدنی پیشگیری خواهید کرد.
- روابط خوبی با همسایگان و کارکنان خود ایجاد کنید و نگرانی های آنها را در زمینه های مختلف برطرف کنید تا منجر به طرح دعاوی مختلف نسبت به شما نشود.
- مقررات قانونی وضع شده از سوی نهاد های نظارتی مربوط به عملیات کشاورزی خود را بشناسید و آنها را رعایت کنید. در واقع در یک شکایت حقوقی یا حقیقی، چهار عنصر وجود دارد: ۱. وظیفه ۲.نقض آن وظیفه ۳.علیت و ۴.خسارت. به عبارت دیگر، اگر کشاورز به تعهدی که قانون بر عهده او گذاشته است عمل نکند و این عدم رعایت باعث صدمه به شخص دیگری شود، کشاورز باید هزینه این صدمات را بپردازد.
ریسک محیط زیست
کشاورزان همیشه مجبور به مقابله با طیف گسترده ای از خطرات و ریسک ها بوده اند. اما ریسک و خطرات زیست محیطی (داشتن حداقل آگاهی از خطرات زیست محیطی)، برای اکثر کشاورزان نسبتاً پدیده ای جدید و ناآشنا است. به طور کلی ریسک محیط زیست، بیشتر از آنکه خسارت قانونی و یا مالی برای یک کشاورز ایجاد کند، محیط زندگی انسان ها و به عبارت دیگر زمین را تهدید میکند.
کشاورزان بیش از هر گروه شغلی با محیط زیست در ارتباط هستند. آنها یکی از دروکنندگان اصلی نعمت اکولوژیکی زمین هستند که نیازها و خواسته های انسان را برآورده می کند. همچنین از جمله اولین کسانی هستند که خطاهای زیست محیطی آنها بر محیط زیست اثرات مخرب می گذارد.
به طور کلی کشاورزی پنج تأثیر اصلی بر محیط زیست میگذارد که عبارتند از : ۱. تخریب زمین ۲. جنگل زدایی ۳. تنوع زیستی ۴. مشکل آفت ۵. دفع پسماندهای صنعتی و کشاورزی.
با از بین بردن جنگل ها برای کشاورزی، کشت بیش از حد و ایجاد عدم تعادل در مواد مغذی خاک به ویژه کمبود ریزمغذی ها و کاهش مواد آلی در خاک و به دنبال آن، با بارندگی و جاری شدن آب در مناطق تپه ای و جنگل زدایی شده خاک در معرض فرسایش و تخریب قرار می گیرد و همچنین تنوع زیستی گیاهان و جانوران نیز مورد تهدید قرار می دهد. کاهش آبهای زیرزمینی به دلیل بهره وری بیش از حد برای آبیاری محصولات زراعی نیز از جمله علل تخریب خاک و از بین بردن منابع طبیعی است.
همچنین با تغییر الگوی محصولات، افزایش سطح زیر کشت و شدت زراعت بیشتر، مشکل آفات بسیار شدیدتر شده است. با استفاده بی رویه و افزایش استفاده از سموم دفع آفات، مقاومت آفات در برابر آفت کش ها بیشتر شده و در نتیجه کنترل آنها سخت تر گشته است.
