کشت هیدروپونیک یک شیوه برای رشد گیاه است که در آن نیازی به استفاده از خاک نیست و از آب برای تامین نیاز های اساسی گیاه استفاده می شود. در این سری از مقالات به نکاتی پیرامون این نوع کشت خواهیم پرداخت.
یکی از اولین چیزهایی که در کلاس زیست شناسی می آموزیم این است که گیاهان برای رشد به خاک، آب و نور خورشید نیاز دارند. اما در واقع این امکان وجود دارد که در یک مزرعه یا باغ، گیاهان بدون بهره گیری از خاک رشد کنند. در این نوع کشت متخصصان نیازهای غذایی گیاهان را شناسایی کرده و به وسیله محلول کردن مواد مغذی مورد نیاز گیاه در آب، این نیاز گیاهان را مرتفع می سازند و درنهایت با استفاده از یک بستر ( یک محیط بی اثر مانند الیاف نارگیل ) برای حمایت از گیاه و نگه‌داشتن ریشه های آن ، این امکان را ایجاد می کنند تا برای پرورش گیاه الزامی به استفاده از خاک نداشته باشیم.
اینطور به نظر می رسد که کشت هیدروپونیک نتیجه پیشرفت فناوری های نوین بشر باشد، اما ریشه رشد گیاهان در آب به گذشته تاریخ بشر باز می گردد. باغ های معلق بابل که ۶۰۰ سال قبل از میلاد ایجاد شده اند ، با استفاده از اصول هیدروپونیک نظریه پردازی شده اند.
چرا محصولات را بدون خاک رشد دهیم ؟
این تغییر در نحوه تهیه غذا یعنی جایگزینی خاک، یک انقلاب در صنعت کشاورزی است زیرا به تولیدکنندگان اجازه می دهد تا در هر زمان از سال و در هر مکانی غذا تولید کنند و با مصرف منابع کمتر، محصولات بیشتری به دست آورند. در حال حاضر با توجه به تغییرات آب و هوایی مناطق و چالش های پیش رو نظیر کم آبی و غیره، دیگر مکان های زیادی که خاک آنها برای کشاورزی مناسب باشد، در دسترس نیست. همچنین محصولاتی مانند سبزیجاتی که در مغازه ها با آنها روبرو می شویم از راه دور حمل می شوند و در طول مسیر حمل، ارزش غذایی خود را به واسطه شرایط محیطی از دست می دهند. با استفاده از کشت هیدروپونیک ، ما می توانیم سیستم های تولید محصولات غذایی محلی ایجاد کنیم و محصولات مورد نیاز را در محل تولید کنیم.
مزایای کشت هیدروپونیک
بارزترین و مهمترین مزیت کشت هیدروپونیک، افزایش سرعت رشد گیاهان است. اگر از پرورش دهنده هایی که تجربه این نوع کشت را دارند سوال کنید، یکی از اولین چیزهایی که به شما خواهند گفت این است که گیاهانی که با استفاده از کشت هیدروپونیک عمل می آیند، بسیار سریعتر از گیاهانی هستند که در خاک رشد می کنند( گیاهان هیدروپونیک معمولاً ۳۰-۵۰٪ سریعتر رشد می کنند و اغلب بازده بیشتری دارند). مهم ترین دلیل بروز این پدیده این است که گیاهان برای دریافت مواد مغذی از محیط اطراف، انرژی کمتری مصرف می کنند. مواد مغذی که در آب معلق شده اند مستقیماً وارد ریشه شده، جذب گیاه می شوند و به راحتی در دسترس آن قرار می گیرند. اما گیاهانی که در خاک رشد می کنند برای جذب مواد مغذی از درون خاک، نیاز به جستجوی محیط برای جذب مواد دارند. همین امر یعنی دسترسی آسان به مواد مغذی به گیاهان اجازه می دهد تا انرژی خود را حفظ کنند که در نهایت به تلاش برای رشد هدایت می شود و رشد را سرعت می بخشد.
با این شیوه کشت، منابع کمتری مورد نیاز است. گیاهانی که توسط کشت هیدروپونیک پرورش می یابند، تنها ۱۰٪ از آبی را که یک گیاه در مزرعه استفاده می کند، مصرف می کنند. این پدیده به این خاطر رخ می دهد که آنها دارای یک سیستم محصور و کنترل شده هستند که میزان آب مشخصی درون آن در گردش است و در نتیجه در روند تغذیه گیاهان هدر رفت کمتری وجود دارد.
همچنین مزایای جانبی استفاده از کشت هیدروپونیک بسیار زیاد است. اول از همه ، به دلیل هدفمندی کشت، هیچ علف هرزی در کنار گیاهان رشد نمی کند. دوم آفات کمتری به گیاهان صدمه میزند. سوم تلفات محصولات ناشی از حمل و نقل کاهش چشمگیری می یابد و در آخر میزان بیماری و آلوده شدن محصولات به حداقل مقدار ممکن می رسد. این به این دلیل است که گیاهان در یک منطقه کنترل شده نگهداری می شوند و از خاک استفاده نمی کنند. (به عنوان یک مثال، نیاز به سموم دفع آفات به میزان قابل توجهی کاهش می یابد).
با این حال ، کشت هیدروپونیک همیشه بهترین گزینه برای رشد همه گیاهان نیست. طبیعتاً در این سیستم هزینه های بالاتری وجود دارد چرا که در آن نسبت به گیاهانی که در خاک رشد می کنند، ملاحظات بیشتری وجود دارد. همچنین راه اندازی و ایجاد یک سیستم هیدروپونیک می تواند بسیار وقت گیر باشد و همیشه این نگرانی وجود دارد که یک رویداد پیش بینی نشده مانند خرابی پمپ ،به گیاهان آسیب برساند.
در پست های آتی به انواع سیستم های رشد گیاه به شیوه هیدروپونیک خواهیم پرداخت.
